11 Eylül 2013  Ã‡ARÅžAMBA	Resmî Gazete	Sayı : 28762
YÖNETMELİK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: SAÄžLIK VE GÃœVENLÄ°K Ä°ÅžARETLERÄ° YÖNETMELİĞİ BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÃœM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, iÅŸyerlerinde kullanılacak saÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretlerinin uygulanması ile ilgili asgari gereklilikleri belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanunu kapsamındaki tüm iÅŸyerlerinde uygulanır. (2) Bu Yönetmelik hükümleri; a) DiÄŸer bir mevzuatla özel olarak atıfta bulunulmadıkça; tehlikeli maddelerin, preparatların, ürünlerin veya malzemelerin piyasaya arzında kullanılan iÅŸaretlemelerde, b) Kara, demir, deniz, hava ve iç suyolu taşımacılığının düzenlenmesinde kullanılan iÅŸaretlemelerde, uygulanmaz. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; a) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 30 uncu maddesine dayanılarak, b) 24/6/1992 tarihli ve 92/58/EEC sayılı Avrupa BirliÄŸi Parlamentosu ve Konsey Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Acil çıkış ve ilkyardım iÅŸaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren iÅŸaretleri, b) Bilgilendirme iÅŸareti: Yasak iÅŸareti, uyarı iÅŸareti, emredici iÅŸaret, acil çıkış ve ilkyardım iÅŸaretleri dışında bilgi veren diÄŸer iÅŸaretleri, c) Ek bilgi levhası: Bir iÅŸaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi saÄŸlayan levhayı, ç) El iÅŸareti: Çalışanlar için tehlike oluÅŸturabilecek manevra yapan operatörleri yönlendirmek üzere ellerin ve/veya kolların önceden anlamları belirlenmiÅŸ hareket ve/veya pozisyonlarını, d) Emredici iÅŸaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen iÅŸareti, e) Güvenlik rengi: Güvenlik açısından özel bir anlam yüklenen rengi, f) Işıklı iÅŸaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiÅŸ iÅŸaret düzeneÄŸini, g) Ä°ÅŸaret levhası: Geometrik bir ÅŸekil, renkler ve bir sembol veya piktogramın kombinasyonu ile özel bilgi ileten ve yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiÅŸ levhayı, ÄŸ) Ä°ÅŸaretçi: Ä°ÅŸareti veren kiÅŸiyi, h) Operatör: Ä°ÅŸareti izleyerek araç ve gereci kullanan kiÅŸiyi, ı) SaÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretleri: Özel bir nesne, faaliyet veya durumu iÅŸaret eden levha, renk, sesli veya ışıklı sinyal, sözlü iletiÅŸim ya da el-kol iÅŸareti yoluyla iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi hakkında bilgi ya da talimat veren veya tehlikelere karşı uyaran iÅŸaretleri, i) Sembol veya piktogram: Bir durumu tanımlayan veya özel bir davranışa sevk eden ve bir iÅŸaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan ÅŸekli, j) Sesli sinyal: Ä°nsan sesi ya da yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir düzenekten çıkan ve yayılan kodlanmış ses sinyalini, k) Sözlü iletiÅŸim: Ä°nsan sesi veya yapay insan sesi ile iletilen, önceden anlamı belirlenmiÅŸ sözlü mesajı, l) Uyarı iÅŸareti: Bir tehlike kaynağı veya tehlike hakkında uyarıda bulunan iÅŸareti, m) Yasak iÅŸareti: Tehlikeye neden olabilecek veya tehlikeye maruz bırakabilecek bir davranışı yasaklayan iÅŸareti, ifade eder. Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÃœM Ä°ÅŸverenin Yükümlülükleri Genel yükümlülük MADDE 5 – (1) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci fıkrası gereÄŸince iÅŸyerinde gerçekleÅŸtirilen risk deÄŸerlendirmesi sonuçlarına göre; iÅŸyerindeki risklerin ortadan kaldırılamadığı veya toplu korumaya yönelik teknikler veya iÅŸin organizasyonunda kullanılan önlem, yöntem veya süreçlerle yeterince azaltılamadığı durumlarda, bu Yönetmelikte yer aldığı ÅŸekliyle saÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretlerini bulundurur ve uygun yerlerde kullanılmasını saÄŸlar. (2) Ek-5’te belirtilen hususlara aykırı olmamak ÅŸartı ile kara, demir, deniz, hava ve iç suyolu taşımacılığı alanlarında kullanılan iÅŸaretler, iÅŸyerinde benzeri taşımacılığın yapılması halinde aynen kullanılır. Çalışanların bilgilendirilmesi ve eÄŸitimi MADDE 6 – (1) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 16 ncı maddesinin hükümleri saklı kalmak ÅŸartıyla, iÅŸyerinde kullanılan saÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretleri hakkında çalışanları veya temsilcilerini bilgilendirir. (2) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 17 nci maddesinin hükümleri saklı kalmak ÅŸartıyla, iÅŸaretlerin anlamları ve bu iÅŸaretlerin gerektirdiÄŸi davranış biçimleri hakkında, çalışanların eÄŸitim almasını saÄŸlar. Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının saÄŸlanması MADDE 7 – (1) Ä°ÅŸveren, 6331 sayılı Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi Kanununun 18 inci maddesi gereÄŸince, bu YönetmeliÄŸin kapsadığı konular ile ilgili çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını saÄŸlar. ÜÇÜNCÃœ BÖLÃœM ÇeÅŸitli ve Son Hükümler Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 8 – (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Güvenlik ve SaÄŸlık Ä°ÅŸaretleri YönetmeliÄŸi yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

Ä°ÅžYERÄ°NDE KULLANILAN SAÄžLIK VE GÃœVENLÄ°K Ä°ÅžARETLERÄ° Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° ASGARÄ° GENEL GEREKLER

1.                  Genel hususlar

1.1.                 Bu YönetmeliÄŸin 5 inci maddesindeki genel yükümlülüğe göre, iÅŸyerinde bulunması gereken saÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretleri ek-2ve sonrasındaki tüm eklerde belirtilen özel koÅŸullara uygun olacaktır.

1.2.                 Bu ekte; 1.1’de belirtilen gereklerin tanıtımı, saÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretlerinin deÄŸiÅŸik kullanımları ve bu iÅŸaretlerin birlikte veya birbirinin yerine kullanılmasındaki genel kurallar belirlenmiÅŸtir.

1.3.                 SaÄŸlık ve güvenlik iÅŸaretleri sadece bu Yönetmelikte belirlenen mesaj veya bilgiyi iletmek üzere kullanılacaktır.

2. İşaret çeşitleri

2.1. Sabit ve kalıcı işaretler

2.1.1. Sabit ve kalıcı işaret levhaları; yasaklamalar, uyarılar ve yapılması zorunlu işler ile acil kaçış yollarının ve ilk yardım bölümlerinin yerlerinin belirtilmesi ve tanınması için kullanılacaktır.

Yangınla mücadele ekipmanının bulunduğu yerler, işaret levhası ve kırmızı renkle kalıcı şekilde işaretlenecektir.

2.1.2. Konteynır ve borular üzerindeki işaretler ek-3’te belirtildiği şekilde olacaktır.

2.1.3. Engellere çarpma veya düşme riski olan yerler, işaret levhası ve güvenlik rengi ile kalıcı şekilde belirlenecektir.

2.1.4. Trafik yolları güvenlik rengi ile kalıcı olarak iÅŸaretlenecektir. 

2.2. Geçici işaretler

2.2.1. Gerekli hallerde ve aÅŸağıda 3 üncü maddede belirtildiÄŸi ÅŸekilde iÅŸaretlerin  birlikte ve birbirinin yerine kullanılma imkanı da dikkate alınarak; tehlike sinyali vermek, gerekli önlemlerin alınması için ilgili kiÅŸinin çaÄŸrılması ve çalışanların acil tahliyesi için ışıklı iÅŸaretler, sesli sinyaller ve/veya sözlü iletiÅŸim kullanılacaktır.

2.2.2. Gerekli durumlarda, tehlikeye yol açabilecek ya da tehlikeli manevralar yapan kimseleri yönlendirmek için el işaretleri ve/veya sözlü iletişim kullanılacaktır.

3. İşaretlerin birlikte ve birbirinin yerine kullanılması

3.1. Aynı derecede etkili ise, aşağıdaki işaretlerden herhangi biri kullanılabilir:

– Engel veya düşme tehlikesi olan yerlerde; işaret levhası veyagüvenlik rengi

– Işıklı işaret,sesli sinyalveyasözlü iletişim

– El işaretleri veya sözlü iletişim

3.2. AÅŸağıda belirtilen iÅŸaretler birlikte  kullanılabilir.

– Işıklı işaret ve sesli sinyal

– Işıklı işaret ve sözlü iletişim

– El işaretleri ve sözlü iletişim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Aşağıdaki tabloda yer alan hususlar, güvenlik rengi kullanılan tüm işaretlere uygulanır.

 

Renk	Anlamı veya Amacı	Talimat  ve Bilgi
Kırmızı	Yasak işareti	Tehlikeli hareket veya davranış
	Tehlike alarmı	Dur, kapat, düzeneği acil durdur, tahliye et
	Yangınla mücadele ekipmanı	Ekipmanların yerinin gösterilmesi ve tanımlanması
Sarı	Uyarı işareti	Dikkatli ol, önlem al, kontrol et
Mavi (1)	Zorunluluk işareti	Özel bir davranış ya da eylem Kişisel koruyucu donanım kullan
YeÅŸil	Acil çıkış, ilk yardım iÅŸareti	Kapılar, çıkış yerleri ve yolları, ekipman, tesisler
	Tehlike yok	Normale dön
(1) Mavi:   (2) Parlak turuncu:	Sadece dairevi bir ÅŸekil içinde kullanıldığında emniyet rengi olarak kabul edilir.  Emniyet iÅŸaretleri dışında sarı yerine kullanılabilir. Özellikle zayıf doÄŸal görüş ÅŸartlarında floresan özellikli bu renk çok dikkat çekicidir.

5. Güvenlik işaretinin işlevinin aşağıda belirtilenler tarafından olumsuz etkilenmemesi için :

5.1. Görülmesini veya işitilmesini zorlaştıracak veya engelleyecek, aynı türden bir başka emisyon kaynağının bulunması önlenecek, özellikle;

5.1.1. Çok sayıda işaret birbirine çok yakın bir şekilde yerleştirilmeyecektir.

5.1.2. Karıştırılma ihtimali olan iki ışıklı işaret aynı anda kullanılmayacaktır.

5.1.3. Işıklı bir işaret bir diğer ışıklı işaretin çok yakınında kullanılmayacaktır.

5.1.4. Birden fazla sesli sinyal aynı anda kullanılmayacaktır.

5.1.5. Çok fazla ortam gürültüsü olan yerlerde sesli sinyal kullanılmayacaktır.

5.2. İşaretlerin ya da sinyal aygıtlarının; uygun tasarımı, yeterli sayıda olması, uygun bir şekilde yerleştirilmesi, bakım ve onarımının iyi yapılması ve doğru çalışması sağlanacaktır.

6. İşaretler ve sinyal aygıtları imalindeki karakteristik özelliklerini ve/veya işlevsel niteliğini korumak için, düzenli aralıklarla temizlenecek, kontrol, bakım ve tamiri yapılacak ve gerektiğinde değiştirilecektir.

7. İşaretlerin ve sinyal aygıtlarının sayısı ve yerleştirileceği yerler, tehlikenin büyüklüğüne ve bunların uygulanacağı alana göre belirlenecektir.

8. Herhangi bir enerji ile çalışan işaretlerin, enerjinin kesilmesi ve tehlikenin başka bir şekilde önlenememesi durumunda, işaretlerin yedek enerji kaynağı ile derhal çalışması sağlanacaktır. Kullanılan enerji kaynakları, güvenlik koşullarına uygun nitelikte olacaktır.

9. Işıklı işaret ve/veya sesli sinyallerin çalışmaya başlaması, yapılacak işin veya hareketin başlayacağını belirtir. Yapılan iş veya hareket süresince ışıklı işaret veya sesli sinyal çalışmasına devam edecektir. Işıklı işaret ve sesli sinyal kullanılıp durmasından hemen sonra tekrar çalışabilir olacaktır.

10. Işıklı işaretler ve sesli sinyaller, doğru ve etkili çalışmalarını sağlamak için, kullanılmadan önce ve kullanım süresince yeterli sıklıktaki aralıklarla kontrol edilecektir.

11. Kişisel koruyucu kullanımından kaynaklanan hususlar da dahil olmak üzere, çalışanlarıngörme ve işitmelerine engel olacak herhangi bir husus var ise; ilgili işaretlerin güçlendirilmesi veya değiştirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır.

12. Önemli miktarda tehlikeli madde ya da preparat depolanan alanlarda, odalarda veya kapalı yerlerde bulunan her bir paket ya da kap üzerinde bulunan etiketlerin, bu yerlerde alınması gereken güvenlik önlemlerini ikaz için yeterli değilse, ek-2’nin 3.2 inci maddesi ve ek-3’ün 1 inci bölümünde belirtilenlere uygun olarak ikaz işareti bulundurulacak veya işaretlenecektir.

 

Ek-2

Ä°ÅžARET LEVHALARIYLA Ä°LGÄ°LÄ° ASGARÄ° GEREKLER

 

1. Temel nitelikler

1.1. Kendi özel amaçlarına göre; yasaklama, uyarı, emir, kaçış yolu, acil durumlarda kullanılacak ya da yangınla mücadele amaçlı ekipmanı belirten ve benzeri işaret levhalarının biçim ve renkleri bölüm 3’te verilmiştir.

1.2. Piktogramlar mümkün olduğunca yalın olacak ve sadece temel ayrıntıları içerecektir.

1.3. Aynı anlamı veriyorsa ve yapılan değişiklik ya da düzenleme anlamını belirsiz hale getirmeyecekse, kullanılan piktogramlar bölüm 3’te belirtilenlerden biraz farklı ya da daha ayrıntılı olabilir.

1.4. İşaret levhaları kullanıldıkları ortama uygun, darbeye ve hava koşullarına dayanıklı malzemeden yapılacaktır.

1.5. İşaret levhalarının boyutları ile kolorimetrik ve fotometrik özellikleri, bunların kolayca görülebilir ve anlaşılabilir olmalarını sağlayacaktır.

2. Kullanım koşulları

2.1. İşaret levhaları özel bir tehlike olan yerlerin ve tehlikeli cisimlerin hemen yakınına, genel tehlike olan yerlerin girişine, engeller dikkate alınarak, görüş seviyesine uygun yükseklik ve konumda, iyi aydınlatılmış, erişimi kolay ve görünür bir şekilde yerleştirilecektir. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri saklı kalmak şartıyla, doğal ışığın zayıf olduğu yerlerde floresan renkler, reflektör malzeme veya yapay aydınlatma kullanılacaktır.

2.2. İşaret levhasının gösterdiği durum ortadan kalktığında, işaret levhası da kaldırılacaktır.

3. Kullanılacak işaret levhaları

3.1. Yasaklayıcı işaretler

Temel nitelikler

- Daire biçiminde,

- Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 35’ini kapsayacaktır)

Sigara İçilmez	Sigara içmek ve açık alev kullanmak yasaktır	Yaya giremez
Suyla söndürmek yasaktır	İçilmez	Yetkisiz kimse giremez
İş makinası giremez	Dokunma

3.2. Uyarı işaretleri

Temel nitelikler

- Üçgen şeklinde

- Sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçeve (sarı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır)

Parlayıcı madde veya yüksek ısı	Patlayıcı madde	Toksik (Zehirli) madde
Aşındırıcı madde	Radyoaktif madde	Asılı yük
İş makinası	Elektrik tehlikesi	Tehlike
Lazer ışını	Oksitleyici madde	İyonlaştırıcı olmayan radyasyon
Kuvvetli manyetik alan	Engel	Düşme tehlikesi
Biyolojik risk	Düşük sıcaklık	Zararlı veya tahriş edici madde

 

3.3. Emredici iÅŸaretler

Temel nitelikler

- Daire biçiminde,

- Mavi zemin üzerine beyaz piktogram (mavi kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)

Gözlük kullan	Baret tak	Eldiven giy
Maske kullan	İş ayakkabısı giy	Yaya yolunu kullan
Koruyucu elbise giy	Yüz siperi kullan	Emniyet kemeri kullan
Kulak koruyucu tak	Genel emredici işaret (gerektiğinde başka işaretle birlikte kullanılacaktır)

 

3.4. Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri

Temel nitelikler

- Dikdörtgen veya kare biçiminde,

- Yeşil zemin üzerine beyaz piktogram (yeşil kısımlar işaret alanının en az %50’sini kapsayacaktır)

 

Acil çıkış ve kaçış yolu
Yönler (Yardımcı bilgi işareti)
İlk Yardım	Sedye		Güvenlik duşu
Göz duşu		Acil yardım ve ilk yardım telefonu

 

3.5. Yangınla mücadele işaretleri

Temel nitelikler

- Dikdörtgen veya kare biçiminde,

- Kırmızı zemin üzerine beyaz piktogram (kırmızı kısımlar işaret alanının en az % 50’sini kapsayacaktır)

 

Yangın Hortumu	Yangın Merdiveni	Yangın Söndürme Cihazı	Acil Yangın Telefonu
Yönler (Yardımcı bilgi işareti)

 

 

 

Ek- 3

BORU VE KAPLAR ÃœZERÄ°NDEKÄ° Ä°ÅžARETLER Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° ASGARÄ° GEREKLER

 

1.                  İçinde tehlikeli madde veya preparatların bulunduÄŸu veya depolandığı kaplar ile bunları ihtiva eden veya taşıyan, görünür borular; meri mevzuata uygun olarak, renkli zemin üzerinde piktogram veya sembol bulunan etiket ile iÅŸaretlenir.

Söz konusu etiketler;

- Aynı piktogram veya semboller kullanılarak, ek-2’de verilen uyarı işaretleri ile değiştirilebilir.

- Tehlikeli madde veya preparatın adı ve/veya formülü ve tehlikesi hakkında ek bilgileri de içerebilir.

2.            İçinde tehlikeli madde veya preparatların bulunduÄŸu borular, vanalar, supaplar ve bunlarla ilgili parçalar, taşındıkları maddelere göre ayrı renklerde boyanır ve kolay görülebilen yerlere belirti iÅŸaretler konulur ve kollu veya saplı vana ve muslukların üzerinde, bunların açık veya kapalı olduklarını gösteren iÅŸaret veya tertibat bulundurulur.

3.  Ä°ÅŸaretler; katlanmaz, kendinden yapışkanlı ya da boyama biçiminde yapılır ve görünür yüzeylere yerleÅŸtirilir. 

4.  Bu Ek’in 1 inci bölümünde belirtilen iÅŸaretler, ek-2, bölüm 1.4’te belirtilen temel nitelikleri ve ek-2, bölüm 2’de yer alan iÅŸaret levhalarının kullanımıyla ilgili ÅŸartları saÄŸlar.

5. Borular üzerinde kullanılan işaretler, 1, 2, 3 ve 4 üncü bölümlerde belirtilen hususlar ile birlikte, vanalar ve bağlantı yerleri gibi tehlikeli noktaların yakınına görünür şekilde ve uygun aralıklarla konulur.

6. Önemli miktarlarda tehlikeli madde veya preparat içeren paketler veya konteynerler ek-2, Bölüm 1.5’de belirtilen ÅŸartlara göre etiketlenmemiÅŸ ise, bunların depolandığı alanlar, odalar veya kapalı yerler, ek-2, bölüm 3.2’de yer alan uygun ikaz iÅŸareti ile belirtilir veya ek-3, bölüm 1’de belirtilen ÅŸekilde iÅŸaretlenir.

7. Değişik tehlikeli madde ya da preparatın depolandığı yerlerde, genel tehlikeyi belirten uyarı işareti kullanılabilir.

8. Bu işaret veya etiketler depolama bölgesinin yakınına ya da depo için kullanılan odanın giriş kapısına yerleştirilir.

 

Ek- 4

YANGINLA MÃœCADELE Ä°ÅžARETLERÄ° Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° ASGARÄ° GEREKLER

Genel hususlar

1. Bu Ek yangınla mücadele amacıyla kullanılan ekipmana uygulanır.

2. Yangınla mücadele ekipmanı özel bir renk ile belirtilir ve yerini bildiren bir iÅŸaret  levhası yerleÅŸtirilir ve/veya bu gibi ekipmanın saklandığı yer ya da eriÅŸim noktaları için özel bir renk kullanılır.

3. Bu tür ekipmanı belirlemede kırmızı renk kullanılır. Kırmızı alan, ekipmanın kolayca tanınabilmesi için yeterince geniş olması sağlanır.

4. Bu tür ekipmanın bulunduğu yeri işaretlemek için ek-2, bölüm 3.5’te verilen işaret levhaları kullanılır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ek- 5

ENGELLER, TEHLÄ°KELÄ° YERLER VE TRAFÄ°K YOLLARINI  BELÄ°RLEMEK İÇİN KULLANILAN Ä°ÅžARETLER Ä°LE Ä°LGÄ°LÄ° ASGARÄ° GEREKLER

 

1. Engeller ve tehlikeli yerlerde kullanılan işaretler

1.1. Engellere çarpma, düşme ya da nesnelerin düşme tehlikesinin bulunduğu yerler ile işletme tesisleri içinde çalışanların çalışmaları esnasında dolaştıkları bölgeler, birbirini takip eden sarı ve siyah ya da kırmızı ve beyaz renk şeritleriyle işaretlenir.

1.2. İşaretlerin boyutu, engelin ya da tehlikeli bölgenin büyüklüğü ile orantılı olur.

1.3. Sarı–siyah ya da kırmızı–beyaz şeritler yaklaşık olarak 45 derece açıyla ve aynı büyüklükte boyanır.

1.4. Örnek:

2. Trafik yollarının işaretlenmesi

2.1. Çalışma yerlerinin kullanım biçimi ve ekipmanlar, çalışanların korunmasını gerektiriyorsa; araç trafiğine açık yollar, zemin rengi de dikkate alınarak, açıkça seçilebilir şekilde, sarı ya da beyaz renkli sürekli şeritlerle belirtilir.

2.2. Şeritler; araçlar ile araçlara yakın bulunabilecek nesneler arasında ve araçlarla yayalar arasında, emniyetli bir mesafeyi belirtecek şekilde çizilir.

2.3. Tesislerin açık alanlarındaki sürekli trafiğin olduğu yollar, uygun bariyerler ve kaldırımlar yoksa, uygulanabilir olduğu ölçüde, yukarıda belirtildiği şekilde işaretlenir.

 

Ek- 6

IŞIKLI İŞARETLER İÇİN ASGARİ KURALLAR

1. Temel Nitelikler

1.1. Işıklı iÅŸaretlerin, kullanım amacına ve ÅŸartlarına uygun olarak, bulunduÄŸu ortama göre iyi görünür ve seçilir olması, aşırı ışık nedeniyle parlamaması veya yetersiz ışık nedeniyle görünürlüğünün azalmaması saÄŸlanır. 

1.2. Işıklı işaretlerin sinyal gönderen ışıklı alanı, tek renk ya da belirli bir zemin üzerinde piktogramdan oluşur.

1.3. Kullanılacak tek renk ek-1, bölüm 4’te yer alan renk tablosuna uygun seçilir.

1.4. İşaret bir piktogram içeriyorsa, bu piktogram ek-2’de belirtilen ilgili kuralların hepsine uygun olması sağlanır.

2. Özel kullanım kuralları

2.1. Bir aygıt hem sürekli hem de aralıklı işaretler gönderiyorsa, aralıklı gönderilen işaret sürekli işaretin belirttiğinden daha fazla tehlikeli bir durumu ya da daha acil olarak yapılması istenen/emredilen müdahale ya da eylemi ifade eder. Aralıklı gönderilen ışıklı işaret için, ışığın yanık kalma süresi ve yanıp sönme sıklığı,

- mesajın tam olarak anlaşılmasını sağlar

- diğer ışıklı işaretlerle veya sürekli yanan ışıklı işaretlerle karışmaz.

2.2. Yanıp sönen ışıklı işaret, sesli sinyal yerine ya da sesli sinyalle birlikte kullanılıyorsa, aynı kodlama kullanılacaktır.

2.3. Ciddi bir tehlikeyi bildiren yanıp sönen ışıklı işaretler, özel olarak gözlem altında tutulacak ve yedek bir lamba bulundurulacaktır.

 

Ek- 7

SESLİ SİNYALLER İÇİN ASGARİ KURALLAR

 

1. Temel Nitelikler

1.1. Sesli sinyaller;

(a) ortam gürültüsünden hayli yüksek, ancak aşırı derecede yüksek ve zarar verici olmayacak şekilde duyulabilir bir ses düzeyinde olacak ve

(b) teknik özellikleri itibariyle kolaylıkla tanınabilir, diÄŸer sesli sinyaller ile ortamdaki seslerden açıkça ayırt edilebilir olacaktır. 

1.2. EÄŸer bir aygıt sabit ve deÄŸiÅŸken frekansta sesli sinyal yayıyorsa; aygıtın yaydığı deÄŸiÅŸken frekanslı sinyal, sabit frekanslı sinyale göre daha tehlikeli bir durumu veya  daha acil olarak yapılması istenen/emredilen müdahale ya da eylemi ifade eder.

2. Kodlama

Tahliye işaretleri sürekli olacaktır.

 

Ek- 8

SÖZLÜ İLETİŞİM İÇİN ASGARİ KURALLAR

1. Temel Nitelikler

1.1. Bir veya birden fazla kişiler arasında yapılan sözlü iletişimde; belirli bir formda veya kodlanmış haldeki kısa metinler, cümleler, kelime veya kelime grupları kullanılacaktır.

1.2. Sözlü mesajlar mümkün olduğunca kısa, yalın ve açık olmalıdır. Konuşanın konuşma becerisi ve dinleyenin duyma yeteneği güvenilir bir sözlü iletişime uygun olacaktır.

1.3. Sözlü iletişim doğrudan insan sesi veya uygun bir vasıtayla yayınlanan insan sesi ya da yapay insan sesi ile olacaktır.

2. Özel kullanım kuralları

2.1. Sözlü iletiÅŸimde yer alan kiÅŸiler, saÄŸlık ve güvenlik açısından istenilen davranışı yapabilmeleri için sözlü mesajı doÄŸru telaffuz edebilecek ve anlayabilecek seviyede kullanılan dili  bileceklerdir.

2.2. Sözlü iletişim, el–kol hareketleri yerine ya da onlarla birlikte kullanıldığında aşağıda verilen komutlar kullanılacaktır.

– başlat: bir işlem veya hareketi başlatmak için

– dur: bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için

– tamam: bir işlemi sona erdirmek için

– yukarı: bir yükü yukarı kaldırmak için

– aşağı: bir yükü aşağı indirmek için

– ileri – geri – sağ – sol: (Bu komutlar uygun el hareketleri ile eşgüdümlü olacak şekilde kullanılacaktır.)

– kes: acil olarak durdurmak için

– çabuk: güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak için

 

                                                                                                                                                                                           

Ek- 9

 

EL İŞARETLERİ İÇİN ASGARİ GEREKLER

1. Özellikler

El işaretleri kesin, yalın, yapılması ve anlaşılması kolay olacak ve benzer işaretlerden belirgin bir şekilde farklı olacaktır.

Aynı anda iki kol birden kullanılıyorsa, bunlar simetrik olarak hareket ettirilecek ve bir harekette sadece bir işaret verilecektir.

Yukarıdaki şartlara uymak, aynı anlamı vermek ve anlaşılabilir olmak kaydıyla 3 üncü bölümde gösterilen işaretlerden biraz farklı veya daha detaylı işaretler kullanılabilir.

 

 

 

2. Özel kullanım kuralları

2.1. Ä°ÅŸaretçi: El–kol hareketleri ile Ä°ÅŸaretleri veren kiÅŸi, 

Operatör: İşaretçinin talimatları ile hareket eden kişi

İşaretçi, operatöre manevra talimatlarını vermek için el–kol hareketleri kullanacaktır.

2.2. İşaretçi, kendisi tehlikeye düşmeyecek şekilde, bulunduğu yerden bütün manevraları görsel olarak izleyebilmelidir.

2.3. İşaretçinin esas görevi; manevraları yönlendirmek ve manevra alanındaki çalışanların güvenliğini sağlamaktır.

2.4. Yukarıda, 2.2’deki şart yerine getirilemiyorsa ek olarak bir veya daha fazla işaretçi konuşlandırılacaktır.

2.5. Operatör, almış olduğu emirleri güvenlik içerisinde yerine getiremeyeceği durumlarda yürütmekte olduğu manevrayı durdurarak yeni talimat isteyecektir.

2.6. Yardımcı unsurlar:

- Operatör, işaretçiyi kolaylıkla fark edebilmelidir.

- İşaretçi, ceket, baret, kolluk veya kol bandı gibi ayırt edici eşyalardan bir veya daha fazlasını giyecek ya da uygun bir işaret aracı taşıyacaktır.

- Ayırt edici eşyalar; parlak renkli, tercihen hepsi aynı renkte ve sadece işaretçilere özel olacaktır.

3. Kodlanmış işaretler.

Genel hususlar

Aşağıda verilen kodlanmış işaretler, belirli sektörlerde aynı manevralar için kullanılacaktır.

A. Genel Ä°ÅŸaretler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

B. Dikey hareketler

 

C. Yatay Hareketler

D. Tehlike

 

 

Ek- 10

KALDIRMA ARAÇLARIYLA YAPILAN İŞLEMLERDE SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ İLE İLGİLİ ASGARİ GEREKLİLİKLER

1.      Kaldırma makinalarında yüklerin kaldırılmaları, indirilmeleri veya taşınmaları, yetiÅŸtirilmiÅŸ iÅŸaretçiler tarafından verilecek el ve kol iÅŸaretlerine göre yapılır.

2.      Bir kaldırma makinasında birden çok çalışanın görevli bulunduÄŸu hallerde, kaldırma makinası operatörü, iÅŸaretçi veya diÄŸer görevlilerden yalnız birinden iÅŸaret alacak ve iÅŸaretçi, operatör tarafından kolayca görülebilecek yerlerde duracaktır. Operatör, her kim tarafından verilirse verilsin, her dur iÅŸaretini daima yerine getirecektir.

3.      Kaldırma araçlarının veya kaldırılan yükün hareketi esnasında çalışanları uyarmak için operatör, sesi açıkça iÅŸitilebilen zil, ışıklı iÅŸaret ve benzerleriyle iÅŸaret verir ve bunlar hareket halinde devamlı olarak çalışır.

4.      Araçlarda onarım yapılıyorsa, araçların üzerine ve uygun yerlere, onarım yapıldığına dair uyarma levhaları konulur.

5.      Kaldırma Araçlarının kaldıracakları en ağır yükler, kabinlerin içinde veya dışında bilgilendirme iÅŸareti olarak belirtilir ve kaldırılabilecek en ağır yükten fazlası kaldırıldığında, durumu bildiren sesli ve ışıklı otomatik bir uyarma tertibatı bulundurulur.

6.      Kaldırma araçlarında kullanılan zil sesleri, ışıklı iÅŸaretler iÅŸyerindeki diÄŸer sinyal seslerinden ve ışıklı iÅŸaretlerden farklı, diÄŸer makinaların meydana getirdiÄŸi gürültüleri bastıracak kadar kuvvetli, kolayca fark edilebilen olmalı ve aynı iÅŸyerinde çalışan tüm kaldırma araçları için aynı olmalıdır.

7.      Ağır parçaların ekip halinde kaldırıldığı veya taşındığı hallerde, önceden belirtilen kodlanmış hareket ve iÅŸaretler kullanılır.